Monitory

CRT:

CRT (z ang. Cathode-Ray Tube) – oznaczenie kineskopu z działem elektronowym. W języku polskim pod tym słowem przyjęto potoczną nazwę skrótową, synonim dla wyrażenia: monitor CRT – czyli oznaczenie dla modeli monitorów komputerowych, których ekran oparty jest na kineskopie.

Właściwe określenie to monitory kineskopowe.

W monitorach tego rodzaju do wyświetlania obrazu używa się wiązki elektronów wystrzeliwanej z działa elektronowego (najczęściej katoda), która odchylana magnetycznie (przy pomocy cewek odchylania poziomego i pionowego) pada na luminofor, powodując jego wzbudzenie do świecenia.

Określenie CRT zaistniało w języku polskim po wprowadzeniu na rynek alternatywnych sposobów wyświetlania obrazu w monitorach komputerowych oraz odbiornikach telewizyjnych.

W starszych modelach monitorów CRT w celu zmniejszenia promieniowania nakładano na nie specjalną folię ochronną.

SED:

Surface-conduction Electron-emitter Display (SED) to wyświetlacz z emiterami elektronowymi i przewodnictwem powierzchniowym – rodzaj wyświetlacza opartego na zasadzie zderzenia przyśpieszonych elektronów z ekranem pokrytym luminoforem, a więc na zasadzie znanej ze zwykłych telewizorów i monitorów CRT, z tą różnicą, że nie ma jednego działa elektronowego lecz na każdy punkt luminoforu przypada pojedynczy emiter elektronów.

Wyświetlacz SED składa się z dwóch szklanych płyt, z których jedna pokryta jest luminoforem, między którymi wytwarzane jest napięcie ok. 10 kV. Emiter składa się z dwóch biegunów przedzielonych błoną o grubości kilku nanometrów, przez którą, po przyłożeniu napięcia (kilkanaście woltów), następuje przepływ elektronów, z których część jest rozpraszana i przyśpieszana przez wysokie napięcie, następnie uderzając w luminofor powoduje jego świecenie.

Prekursorem wyświetlaczy SED była firma Canon, która badania rozpoczęła w początkach lat 80. XX w. Pierwszy wyświetlacz w tej technologii wyprodukowano w roku 1999 – miał przekątną 36 cali i współczynnik kontrastu 8600:1. Niestety z powodu ciągle trwających sporów patentowych w Stanach Zjednoczonych premiera rynkowa telewizorów wykonanych w tej technologii ciągle się opóźnia. Technologia znajdzie zastosowanie przede wszystkim w telewizorach szerokoekranowych – powyżej 40 cali.

W 2010 Canon ogłosił wstrzymanie prac nad tą technologią.

Zalety:

LCD:

Wyświetlacz ciekłokrystaliczny, LCD (ang. Liquid Crystal Display) – urządzenie wyświetlające obraz, którego zasada działania oparta jest na zmianie polaryzacji światła na skutek zmian orientacji cząsteczek ciekłego kryształu pod wpływem przyłożonego pola elektrycznego.

Rodzaje paneli LCD:

Wyświetlacze ciekłokrystaliczne mogą pracować w trybie transmisyjnym, odbiciowym lub administracyjnym. Wyświetlacze transmisyjne są oświetlane z jednej strony, a powstające na nich obrazy ogląda się od drugiej strony. Stąd aktywne piksele są w takich wyświetlaczach zawsze ciemne, a nieaktywne jasne. Tego typu wyświetlacze są stosowane w przypadku, gdy potrzebna jest duża intensywność obrazu (np: w projektorach multimedialnych lub monitorach komputerowych). Wyświetlacze transmisyjne są zwykle stosowane razem z aktywnymi matrycami, choć czasem są też stosowane bierne wyświetlacze transmisyjne w np. zegarkach z uchylnymi wyświetlaczami.

Wyświetlacze odbiciowe posiadają na swoim dnie lustro, które odbija dochodzące do powierzchni wyświetlacza światło. Tego rodzaju wyświetlacze mogą pracować wyłącznie w trybie biernym i posiadają zwykle niezbyt dużą intensywność generowanego obrazu, ale za to mają one bardzo mały pobór mocy. Są one najczęściej stosowane w kalkulatorach i zegarkach, aczkolwiek czasami można je też spotkać w przenośnych komputerach i palmtopach.

Istnieją także wyświetlacze trans-reflektywne, które posiadają zalety obu trybów. Przy włączonym podświetleniu obraz na nich ma dużą jasność, natomiast w celu zmniejszenia poboru mocy podświetlenie można wyłączyć i przejść w tryb odbiciowy. Wyświetlacze trans-reflektywne są praktycznie niestosowane w urządzeniach większych niż palmtopy.

Każdy panel LCD wyświetla określoną liczbę kolorów wyrażonych w bitach nazwaną głębią koloru. Najczęściej stosowane panele (dla jednego z 3 składowych kolorów RGB) to:

PDP:

Wyświetlacz PDP (z ang. plasma display panel) – wyświetlacz, który do tworzenia obrazu wykorzystuje plazmę i luminofor.

Wyświetlacz plazmowy został wynaleziony na Uniwersytecie Urbana-Champaign w Illinois przez Donalda L. Bitzera, H. Gene’a Slottowa, oraz absolwenta Roberta Willsona w 1964 dla firmy komputerowej PLATO Computer System. Oryginalne monochromatyczne, zazwyczaj pomarańczowe lub zielone, czasem żółte panele cieszyły się wielką popularnością we wczesnych latach 70. XX w., ponieważ miały ostrzejszy obraz i wymagały mniejszej częstotliwości do odświeżania obrazów. W późniejszych latach 70. XX w., półprzewodnikowe wyświetlacze CRT stały się tańsze niż plazmowe, co przyczyniło się do zmniejszenia się popularności tych pierwszych.

LED:

Dioda elektroluminescencyjna, dioda świecąca (ang. light-emitting diode, LED) – dioda zaliczana do półprzewodnikowych przyrządów optoelektronicznych, emitujących promieniowanie w zakresie światła widzialnego, podczerwieni i ultrafioletu.

Do produkcji weszła w latach sześćdziesiątych w formie opracowanej przez amerykańskiego inżyniera Nicka Holonyaka juniora, który jest uważany za jej wynalazcę.

Możliwe jest, że została wynaleziona już wcześniej, w latach 20. XX wieku. Radziecki technik radiowy Oleg Łosiew zauważył, że diody ostrzowe używane w odbiornikach radiowych emitują światło, w latach 1927-30 opublikował łącznie 16 artykułów opisujących działanie diod elektroluminescencyjnych.

OLED:

Organiczna dioda elektroluminescencyjna, OLED (ang. Organic Light-Emitting Diode) to dioda elektroluminescencyjna (LED) wytwarzana ze związków organicznych.

OLED oznacza także klasę wyświetlaczy graficznych, opartych na tej technologii. Wyświetlacze tego typu charakteryzują się dość prostą metodą produkcji – warstwa organiczna, składająca się z pikseli-diod w trzech kolorach (lub czterech – dodatkowy biały), jest nakładana na płytę bazową w procesie podobnym do drukowania stosowanego przez drukarki atramentowe. Dodatkowe wprowadzenie warstwy pośredniej pomiędzy płytą a emiterem podnosi sprawność i jasność ekranu. Ekran OLED wydziela samoistnie światło, dzięki czemu zapewnia najlepszy współczynnik kontrastu spośród wszystkich technologii wyświetlaczy (Plazma, Laser, LCD). Technologia pozwala uzyskać zakrzywienie ekranu, w efekcie wyświetlany obraz wydaje się bardziej przestrzenny w stosunku do płaskiego wykonania ekranu.

AMOLED

AMOLED (ang. Active-Matrix Organic Light-Emitting Diode lub Advance Matrix OLED) – ulepszona wersja diod OLED. Nie grubszy niż 1 mm wyświetlacz oferujący dobrą jakość obrazu i nie wymagający podświetlania. Wyświetlacze typu AMOLED oferują taką samą jakość obrazu jak wyświetlacze OLED, ale w odróżnieniu od nich zużywają do działania znacznie mniej energii i mają większą żywotność. Głównym przeznaczeniem tych ekranów jest ich montaż w urządzeniach przenośnych (telefonach komórkowych, np. Samsung SPH-W2400, LG SH150A, Samsung Jet; smartfonach, np. Nokia E7, Nokia N8, Nokia C7, Nokia N85, HTC Desire, Samsung I9000, I9300; odtwarzaczach multimedialnych, np. Pentagram EON Slide-R i innych urządzeniach mobilnych).

© Krzysztof Oleś